Stök frétt

Vegasamgöngur og landbúnaður voru uppspretta 55% losunar á beinni ábyrgð Íslands 2022.

Losun sem fellur undir beina ábyrgð Íslands stóð í stað milli áranna 2021 og 2022. Losun sem fellur undir staðbundinn iðnað innan viðskiptakerfis ESB með losunarheimildir (e. ETS) jókst um 2% á sama tímabili. Losun frá alþjóðasamgöngum jókst umtalsvert en sú losun fellur að hluta til innan ETS kerfisins. 

Þetta sýna bráðabirgðagögn [1] um losun gróðurhúsalofttegunda á Íslandi.

Bráðabirgðaniðurstöður um losun vegna landnotkunar (e. LULUCF) árið 2022 liggja ekki fyrir.

 

Mynd 1: Losun gróðurhúsalofttegunda á beinni ábyrgð Íslands og frá ETS kerfinu frá 2005 til 2022.



Losun á beinni ábyrgð Íslands

Losun sem fellur undir beina ábyrgð Íslands árið 2022 var 2803 þús. tonn CO2-íg. Losunin hefur dregist saman um 12% frá árinu 2005 en stóð í stað [2] milli áranna 2021 og 2022.


Markmið ríkisstjórnarinnar er að losun á beinni ábyrgð Íslands dragist saman um 55% árið 2030, miðað við losun árins 2005, sjá Mynd 2. Þegar litið er til sameiginlegra skuldbindinga ESB, Íslands og Noregs er þó ekki gert ráð fyrir jafnmiklum samdrætti losunar á beinni ábyrgð Íslands. Nánari umfjöllun um alþjóðlegar skuldbindingar Íslands og uppfærslu þeirra í tengslum við sameiginleg markmið ESB, Íslands og Noregs má lesa hér.



 

 

Mynd 2: Losun á beinni ábyrgð Íslands; 55% samdráttarmarkmið sem kemur fram í stjórnarsáttmála ríkisstjórnarinnar.



Losunarflokkur  Breyting Þús. tonn CO2-íg.  Skýring 
 Fiskimjölsverksmiðjur  Aukning ↑  57  485  Skerðing á raforku
 Rafmagn og húshitun  Aukning ↑  7  230  Notkun varaaflsstöðva
 Vegasamgöngur  Aukning ↑  66  8  Aukin eldsneytiskaup
 Jarðvarmavirkjanir  Aukning ↑  11  6  Náttúrulegur breytileiki
 Landbúnaður  Samdráttur ↓  15  2  Fækkun sauðfjár
 Fiskiskip  Samdráttur ↓  90  16  Minni eldsneytiskaup hérlendis
 Kælimiðlar  Samdráttur ↓  29  18  Útfösun eldri kælimiðla

Tafla 1: Helstu breytingar í losun á beinni ábyrgð Íslands milli 2021 og 2022.



 

Mynd 3: Hlutfallsleg losun á beinni ábyrgð Íslands árið 2022.



Losun innan viðskiptakerfis ESB með losunarheimildir (ETS)

Árið 2022 var losun frá staðbundnum iðnaði innan ETS kerfisins 1875 þús. tonn CO2-íg. Losunin hefur aukist um 120% frá árinu 2005 og jókst um 2% frá fyrra ári. Milli áranna 2021 og 2022 var mest aukning í losun vegna aukinnar kísilmálmframleiðslu en sú losun jókst um 9%.

Losunarflokkur Breyting Þús. tonn CO2-íg. % Skýring
Kísilmálmur Aukning ↑ 41 9 Framleiðsluaukning

Tafla 2: Helstu breytingar í losun frá staðbundnum iðnaði sem fellur undir ETS kerfið á milli 2021 og 2022.



Losun vegna alþjóðasamgangna

Losun vegna alþjóðasamgangna [3] jókst um 95% milli áranna 2021 og 2022 í kjölfar afléttinga ferðahafta vegna heimsfaraldurs Covid-19. Þó hefur losun frá alþjóðasamgöngum í heild ekki náð sömu hæð og fyrir heimsfaraldur. Losunin nam rúmlega 1 milljón tonna CO2-íg. árið 2022 á meðan hún var rúmlega 1,5 milljón tonna CO2-íg. árið 2018.

Þess ber að geta að losun frá alþjóðasamgöngum fellur ekki undir beina ábyrgð Íslands en hluti hennar fellur undir ETS kerfið. Umfang alþjóðasamgangna hefur þó óbein áhrif á losun á beinni ábyrgð Íslands, t.a.m. þegar kemur að losun frá vegasamgöngum og úrgangsmyndun.

Losunarflokkur Breyting Þús. tonn CO2-íg. % Skýring
Alþjóðaflug Aukning ↑ 321 77 Aukning ferðamanna
Alþjóðasiglingar Aukning ↑ 189 153 Auknar siglingar

Tafla 3: Helstu breytingar í losun frá alþjóðasamgöngum milli 2021 og 2022.



[1] Umhverfisstofnun skilar bráðabirgðaniðurstöðum til Evrópusambandsins. Ekki liggja fyrir ný gögn um alla geira í losunarbókhaldi og því viðbúið að tölurnar taki breytingum fyrir endanleg skil þessara gagna 15. mars 2024.

[2] Breyting í losun á beinni ábyrgð Íslands milli áranna 2021 og 2022 er innan við 0,1% - þegar tekið er tillit til skekkjumarka er því ekki unnt að fullyrða um samdrátt eða aukningu.

[3] Alþjóðasamgöngur skiptast í alþjóðaflug og alþjóðasiglingar. Losun er reiknuð út frá eldsneyti sem keypt er á Íslandi á flugvélar og skip sem eru á leið frá Íslandi.