Stök frétt

Uppgjöri rekstraraðila staðbundins iðnaðar og flugrekenda í viðskiptakerfi ESB með losunarheimildir er lokið.
Alls gerðu fjórir íslenskir flugrekendur og sjö rekstraraðilar iðnaðar upp heimildir sínar. Einn flugrekandi skilaði losunarskýrslu en gerði ekki upp losun sína í tæka tíð. Heildarlosun í flugi sem fellur undir kerfið var 820.369 tonn CO2 ígilda, en í iðnaði var losunin 1.854.715 tonn af CO2 ígildum. 

Uppgerðar losunarheimildir í flugi voru hins vegar 542.244 tonn CO2 ígilda.
Raunlosun íslenskra flugrekenda jókst lítillega á milli ára. Aukning losunar varð 0,8 % milli áranna 2017 og 2018. Árið 2017 var losunin 813.745 tonn af CO2 en varð á síðasta ári 820.369 tonn af CO2. Fimm flugrekendum bar að skila losunarskýrslu og voru þeir allir íslenskir. Losun frá flugi er þó háð takmörkunum að því leytinu til að hún er einungis losun innan EES svæðisins og tekur því ekki á heildarlosun flestra flugrekenda, þar sem t.d. Ameríkuflug er ekki innan gildissviðs kerfisins eins og er.

Losunin í iðnaði jókst einnig lítillega á milli ára, eða um 1,26 %, úr 1.831.667 tonnum af CO2 árið 2017 í 1.854.715 tonn af CO2 árið 2018. Jafnmargir rekstraraðilar í iðnaði gerðu upp fyrir árið 2017 og árið á undan, eða sjö talsins þar sem Sameinað Sílikon var ekki með losun árið 2018 en kísilver PCC á Bakka hóf starfsemi það ár.

Framkvæmdastjórn ESB hefur birt lista yfir alla þá flugrekendur og rekstraraðila sem hafa gert upp losun sína. Má finna listann hér.
Á myndunum hér að neðan má sjá raunlosun gróðurhúsalofttegunda (CO2) frá staðbundnum iðnaði og flugsamgöngum, og síðan uppgerðar losunarheimildir sem féllu undir viðskiptakerfið og var í umsjón Íslands.

Um viðskiptakerfi ESB

Viðskiptakerfi ESB með losunarheimildir gróðurhúsalofttegunda er almennt nefnt ETS (e. Emission Trading System) og gegnir lykilhlutverki í aðgerðum Evrópusambandsins gegn loftslagsbreytingum. Rekstraraðilum iðnaðar og flugrekendum er úthlutað losunarheimildum í samræmi við staðlaðar reglur sem samsvara fyrirfram ákveðnum takmörkunum. Það sem flugrekendur og rekstraraðilar losa umfram endurgjaldslausar losunarheimildir þurfa þeir að kaupa heimildir á markaði og er kerfinu þannig ætlað að vera hvati til að draga úr losun gróðurhúsalofttegunda.

Kerfið nær utan um 45% af losun gróðurhúsalofttegunda innan ESB og hefur það markmið að árið 2020 verði losun í þeim geirum sem falla undir kerfið 21% lægri en hún var árið 2005, og 43% lægri árið 2030. Þessu á að ná fram með því að fækka endurgjaldslausum losunarheimildum til rekstraraðila um 1,74% ár hvert. Losunarheimildir til flugrekenda fækkuðu um 5% fyrir viðskiptatímabilið 2013-2020 miðað við meðallosun árin 2004-2005. 

Kerfið nær utan um rúmlega 11.000 rekstraraðila í staðbundnum iðnaði og stærstan hluta losunar frá flugi sem sér stað innan EES- svæðisins, en virkir flugrekendur innan ETS voru 776 árið 2015. Ísland, Noregur og Liechtenstein taka þátt í kerfinu í gegnum EES samninginn.

Rekstraraðilar sem falla undir kerfið eru þeir sem hafa uppsett nafnvarmaafl yfir 20 MW, auk allra stöðva sem tilgreindar eru í viðauka tilskipunar ESB nr. 87/2003/EB. Framkvæmdastjórn ESB gefur síðan árlega út lista yfir hvaða flugrekendur falla undir hvaða ríki. Samkvæmt nýjasta listanum falla alls 241 flugrekendur undir stjórn Íslands, þó að langflestir séu undanþegnir gildissviði kerfisins. Þeim flugrekendum og rekstraraðilum iðnaðar sem falla undir kerfið ber að skila vottaðri losunarskýrslu til Umhverfisstofnunar fyrir 31. mars ár hvert og gera upp losunarheimildir fyrir 30. apríl.
Nánari upplýsingar um ETS hér.  

Úthlutun endurgjaldslausra losunarheimilda

Flestir flugrekendur og rekstraraðilar fá úthlutað endurgjaldslausum losunarheimildum. Úthlutunin byggir á árangursviðmiði fyrirtækjanna sem ákvarðað hefur verið af framkvæmdastjórn ESB og þurfa þessir aðilar að uppfylla ákveðin viðmið og skila inn umsókn um endurgjaldslausar losunarheimildir skv. lögum nr. 70/2012. 
Rekstraraðilar fá úthlutað skv. reglugerð nr. 73/2013 sem er í samræmi við ákvörðun ESB nr. 278/2011 ESB. Sú úthlutun er bundin við línulegan lækkunarstuðul, sem þýðir að úthlutun til fyrirtækja lækkar árlega um 1,74% á viðskiptatímabilinu 2013-2020, og mun lækka um 2,2% árlega á næsta viðskiptatímabili sem verður 2021-2030.
Flugrekendur fá úthlutað skv. reglugerð nr. 100/2016, en sú úthlutun hefur verið minnkuð í samræmi við þrengra gildissvið viðskiptakerfisins í flugstarfsemi sem á sér stoð í V. ákvæði til bráðabirgða í lögum um loftslagsmál nr. 70/2012. Úthlutun til flugrekenda verður einnig bundin við 2,2%  línulegan lækkunarstuðul frá og með árinu 2021. 

Frekari upplýsingar um úthlutun til einstakra flugrekenda og rekstaraðila má finna hér

Í töflunum hér fyrir neðan má sjá upplýsingar um úthlutun til flugrekenda og rekstraraðila fyrir losun árið 2018. Úthlutunin er í losunarheimildum og hver heimild jafngildir 1 tonni af CO2