Stök frétt

Útstreymi gróðurhúsalofttegunda dróst saman um 3% milli áranna 2009 og 2010. Umhverfisstofnun hefur tekið saman skýrslu um losun gróðurhúsalofttegunda frá árinu 1990 til 2010 og sent hana til Loftslagssamnings Sameinuðu þjóðanna. Árið 2010 var losunin 4,5 milljónir tonna CO2-ígilda og dróst saman um 3% frá árinu áður. Þessa minnkun má einkum rekja til minni eldsneytisnotkunar við fiskveiðar, í vegasamgöngum og byggingarstarfsemi.  Losunin var mest árið 2008, eða tæplega 5 milljónir tonna CO2-ígilda.  Síðan þá hefur losun dregist saman um rúm 9%. Þá minnkun má rekja til ýmissa þátta. Minni losun er frá stóriðju, en myndun PFC í álverum hefur minnkað vegna betri framleiðslustýringar. Þá er minni losun vegna byggingastarfsemi og sementsframleiðslu, sem skýrist af minni umsvifum í byggingariðnaði. Losun frá landbúnaði hefur einnig dregist saman, en þar munar mestu um samdrátt í notkun tilbúins áburðar, sem veldur losun hláturgass (N2O).  

Ísland er skuldbundið til þess að halda sig innan tiltekinna marka varðandi losun gróðurhúsalofttegunda. Samkvæmt spám Umhverfisstofnunar mun Ísland standa við sínar skuldbindingar gagnvart Kýótó-bókuninni.

Losunarheimildir Íslands

Á fyrsta skuldbindingartímabili Kýótó-bókunarinnar frá 2008 til 2012 nema losunarheimildir Íslands rúmlega 18,5 milljónum tonna CO2-ígilda. Þetta jafngildir því að árleg losun skuli að meðaltali nema um 3,7 milljónum tonna. Samkvæmt sérstakri ákvörðun Loftslagssamningsins (oft nefnd „íslenska ákvæðið“) er Íslandi þó heimilt að halda losun frá nýrri stóriðju eða stækkun stóriðjuvera utan við losunarskuldbindingar sínar eftir að losunarheimildir hafa verið fullnýttar, samkvæmt tilteknum reglum. Heildarmagnið sem halda má utan við losunarheimildirnar nemur samtals 8 milljónum tonna á fyrsta skuldbindingartímabilinu, eða að meðaltali 1,6 milljónum tonna á ári. Sérstakar reglur gilda um hvaða losun falli undir íslenska ákvæðið. Einnig er mögulegt að kaupa heimildir á kolefnismörkuðum og að fá úthlutað sérstökum heimildum vegna þátttöku í verkefnum á sviði loftslagsvænnar þróunaraðstoðar og/eða vegna bindingar kolefnis með landgræðslu og skógrækt.

Losun gróðurhúsalofttegunda á Íslandi

Árið 2010 nam heildarlosun gróðurhúsalofttegunda frá Íslandi  4,5 milljónum tonna CO2-ígilda.[1] Þar af falla 1,2 milljónir tonna undir íslenska ákvæðið. Losun utan við íslenska ákvæðisið, var því samtals rúmlega 3,4 milljónir tonna. Fyrirfram var búist við því að losun árið 2010 yrði minni en árið 2008 vegna samdráttar í efnahagslífi.

Tveir flokkar losunar eru langstærstir hérlendis og nam losun frá þeim árið 2010 samtals 64% af heildartölunni.  Losun vegna iðnaðar og efnanotkunar er samtals 44% og vegna samgangna 20% eins og sjá má á eftirfarandi mynd.


Í Loftslagssamningnum eru allar tölur miðaðar við árið 1990 sem grunnár. Losun það ár var 3,5 milljónir tonna CO2-ígilda og hefur hún því aukist um 30% á tímabilinu 1990 til 2010. Mest hefur aukningin verið frá áliðnaði (142%) og vegasamgöngum (60%). Talsverð aukning hefur einnig verið vegna járnblendiframleiðslu, meðhöndlunar úrgangs og vegna rafmagns- og hitaframleiðslu (jarðvarmavirkjanir).  Losunin hefur hins vegar dregist saman um 26% í sjávarútvegi og um 8% í landbúnaði. Þetta má sjá á mynd hér fyrir neðan.


Ítarefni



[1] CO2-ígildi ýmissa efna eru reiknuð út frá því hve mikil gróðurhúsaáhrif þau hafa miðað við CO2. Þannig  er hlýnunarmáttur PFC (m.v. 100 ár) 6500-9200 miðað við CO2.