Hættuleg efni eru föst efni, vökvar eða lofttegundir sem geta valdið skaða á fólki, öðrum lífverum eða umhverfinu. Þau koma víða við sögu, ekki bara í iðnaði og annarri atvinnustarfssemi, heldur einnig í daglegu lífi almennings. Hversdagsleg verkefni eins og að setja í þvottavél, bera á pallinn og þrífa bakaraofninn krefjast þess oftar en ekki að notuð séu hættuleg efni og þá er afar mikilvægt að möguleg hætta sem af þeim getur stafað fari ekki á milli mála. Þess vegna  þurfa hættumerki ásamt  varúðartexta á íslensku að vera vel sýnileg á umbúðum varanna.

Á vormánuðum 2015 stóð Umhverfisstofnun fyrir eftirliti á hættulegum efnavörum í málningar- og byggingavöruverslunum og náði það til 12 fyrirtækja á höfuðborgarsvæðinu og Norðurlandi. Í úrtaki voru meðal annars lakk- og málningarvörur, stíflueyðar og ýmis konar hreinsiefni. Megináhersla var lögð á að skoða hvort merkingar væru uppfærðar og í samræmi við gildandi reglugerðir.

Alls voru 127 vörur í úrtaki og reyndust 45% þeirra vera án frávika, á meðan gera þurfti kröfur um úrbætur á merkingum fyrir 55% varanna. Hjá einu fyrirtækjanna komu ekki fram nein frávik, en annars var fjöldi vara sem ekki uppfyllti kröfur um merkingar á bilinu 2- 15 í hverju fyrirtæki.

Nokkuð var um að ekki væri búið að uppfæra hættumerkingar og taka upp nýju hættumerkin, sem urðu skyldubundin fyrir bæði hrein efni og efnablöndur þann 1. júní 2015. Eftir þann tíma er ekki heimilt að setja nýjar vörur í sölu með gömlum merkingum, heldur einungis að ljúka við að selja eldri birgðir sem eru komnar fram í hillur verslana. Mikilvægt er að búið verði að skipta eldri varnaðarmerkingum út að fullu fyrir 1. júní 2017.

Viðbrögð fyrirtækjanna við niðurstöðu eftirlitsins voru alla jafna góð. Tvö fyrirtæki vinna enn að úrbótum á merkingum, en hin tíu hafa brugðist við tilmælum Umhverfisstofnunar og sýnt fram á úrbætur við frávikum.

• Samantektarskýrsla um eftirlitsverkefnið