Losun gróðurhúsalofttegunda sem er á beinni ábyrgð íslenskra stjórnvalda jókst um 2,2% milli áranna 2016 og 2017. Upplýsingar um losun Íslands má finna í skýrslu Umhverfisstofnunar (National Inventory Report - NIR) um losun gróðurhúsalofttegunda til loftslagssamnings Sameinuðu þjóðanna (UNFCCC) sem var birt í dag. Í skýrslunni er að finna ítarlegar upplýsingar um losun gróðurhúsalofttegunda á Íslandi, þróun frá 1990 til 2017, ásamt lýsingu á aðferðafræðinni sem notuð er til að meta losunina.

Þróun losunar Íslands sem er á beinni ábyrgð íslenskra stjórnvalda frá árinu 2005, sem er viðmiðunarár fyrir skuldbindingar Íslands gagnvart ESB, er sýnd á Mynd 1 hér fyrir neðan. Það hefur verið 5,4% samdráttur í losun yfir tímabilið. Eins og sjá má hefur losun gróðurhúsalofttegunda hins vegar verið nokkuð stöðug síðan 2012, þrátt fyrir aðgerðir til að stemma stigu við losun. Það má m.a. reka til aukningar ferðamanna á Íslandi og hins vegar aukningu almennrar neyslu.

Mynd 1: Losun 2005-2017 sem er á beinni ábyrgð íslenskra stjórnvalda (kt CO₂-íg)

Helstu uppsprettur sem falla undir beina ábyrgð íslenskra stjórnvalda eru vegasamgöngur (34%), olíunotkun á fiskiskipum (18%), iðragerjun (10%), losun frá kælimiðlum (svo kölluð F-gös – 7%) og losun frá urðunarstöðum. Mynd 2 fyrir neðan sýnir skiptinguna eins og hún er notuð í NIR-skýrslunni.

Mynd 2: Losun 2017 á beinni ábyrgð Íslenskra stjórnvalda, skipt eftir IPCC flokkum. Tölur sýna hlutfall (í %) af heildarlosun undir sameiginlegum efndum

Fyrir utan fyrrnefnda losun á beinni ábyrgð íslenskra stjórnvalda tekur skýrslan einnig á losun frá stóriðju undir viðskiptakerfi ESB með losunarheimildir (ETS). Árið 2017 féllu 39% af heildarlosun Íslands undir ETS og var þar 2,8% aukning í losun innan kerfisins milli 2016 og 2017.

Heildarlosun gróðurhúsalofttegunda frá Íslandi, það er losun á beinni ábyrgð íslenskra stjórnvalda og ETS samtals, jókst þar af leiðandi um 2,5% milli 2016 og 2017. Þessar tölur innihalda ekki losun frá landnotkun, breyttri landnotkun og skógrækt (LULUCF). Losun frá LULUCF telur ekki til skuldbindinga, þó hún sé metin og gert grein fyrir henni í skýrslunni, og er hún þess vegna ekki innifalin í umfjöllun um heildarlosun Íslands. Hins vegar má Ísland telja hluta af kolefnisbindingu á móti losuninni. Flug (alþjóða- og innanlands) og alþjóðasiglingar telja ekki heldur til skuldbindinga.

Meginástæður fyrir aukningu í losun milli 2016 og 2017, án landnotkunar, er aukin losun frá fólksbílum, málmframleiðslu, kælimiðlum og frá nytjajarðvegi. Þrátt fyrir að heildarlosunin hafi aukist milli ára, hefur losun dregist saman frá ákveðnum uppsprettum. Þar má nefna sem dæmi losun frá framleiðsluiðnaði (m.a. fiskimjölsverksmiðjur) sem dróst saman um 9% og losun frá urðunarstöðum sem dróst saman um 3%.

Til að gera innihald skýrslunnar aðgengilegra almenningi hefur Umhverfisstofnun í fyrsta sinn birt helstu niðurstöður úr skýrslunni á íslensku í stuttri samantekt ásamt því að taka saman lista yfir algengar spurningar og svör varðandi innihald skýrslunnar. Þetta má hvoru tveggja finna á heimasíðu Umhverfisstofnunar, en þar má að auki finna aragrúa upplýsinga í gangvirku formi um samantekt á losun gróðurhúsalofttegunda, skuldbindingum í loftslagsmálum, uppsprettum losunarinnar eftir geirum o.fl.  Umhverfisstofnun hvetur alla til að skoða vefsíðuna til að fá betri sýn á stöðu Íslands í loftslagsmálum.